---

Sơn là một sản phẩm được ra đời nhằm nâng cao tính thẩm mỹ cho ngôi nhà/ đồ dùng, chúng cũng giúp bảo vệ bề mặt tốt hơn, hạn chế sự xâm hại của ẩm mốc. Mặc dù vậy, đối với sức khoẻ con người, sơn và các thành phần có trong sơn đặc biệt nguy hại. Trước thực tế đó, tại các nhà máy sản xuất sơn, khí thải cần được làm sạch toàn vẹn để đảm bảo tính thân thiện với môi trường cũng như sức khoẻ người lao động.

Sơn được tạo thành từ những chất nào?

Sơn được sản xuất dựa trên 3 thành phần chính gồm:

Bột màu

Bột màu là thành phần quan trọng của sơn, chúng thực hiện chức năng chính là tạo màu. Ngoài ra bột màu giúp tăng khả năng chống thấm cho sản phẩm. Bột màu được sử dụng để thực hiện các công việc khác nhau trong sơn bao gồm giúp cung cấp cho màng các đặc tính cần thiết (Chất màu kéo dài) và tăng khả năng không thấm của màng nhưng quan trọng nhất là chất cung cấp màu vĩnh viễn (Chất tạo màu).

Bột màu là một trong những thành phần chính để tạo sơn những cũng là yếu tố gây ô nhiễm không khí

Bột màu được chia thành 2 loại: Sắc tố trắng và sắc tố màu. Titanium Dioxide hoặc TiO2 là một loại sắc tố trắng, được sử dụng trong hầu hết các ngành công nghiệp sơn - bao gồm cả trong các loại sơn thông thường và các loại sơn 'sinh thái'. Titanium Dioxide thay thế các sắc tố trắng nổi tiếng trước đây như Oxit Chì ('Chì trắng')do chúng mang lại độ mờ cao. Các chất màu ít được sử dụng hơn bao gồm phấn và vôi, có độ mờ rất thấp và do đó có thể yêu cầu phủ nhiều lớp để đạt được độ mờ chấp nhận được. Đối với sắc tố màu, chúng gồm 2 loại: Hữu cơ và vô cơ. Trừ khi được sử dụng với số lượng lớn, các chất màu không tạo ra độ mờ nên hầu hết các loại sơn đều dựa vào chúng, bao gồm cả titanium dioxide.

• Chất tạo màu hữu cơ: Các chất màu hữu cơ ban đầu dựa trên thuốc nhuộm có nguồn gốc từ thực vật tự nhiên. Hầu hết các chất tạo màu hữu cơ đều được tổng hợp từ nhựa than đá và các sản phẩm chưng cất từ ​​dầu mỏ, nhưng các chất màu có nguồn gốc thực vật vẫn là đặc trưng của các nhãn hiệu sơn sinh thái. Các chất màu hữu cơ tổng hợp thường có màu khá rực rỡ và có độ bền màu tốt. Tuy nhiên, độ mờ có xu hướng thấp và nhiều chất hữu cơ không hoàn toàn kháng dung môi.
• Chất tạo màu vô cơ: Các loại sơn có chất tạo màu là chất vô cơ thường được tạo ra từ một số khoáng chất ra có trong tự nhiên. Ví dụ điển hình bao gồm ocher và sienna. Các chất màu vô cơ đa dạng hơn trên thị trường thường là các oxit kim loại có nguồn gốc từ sắt và đất sét hoặc các chất tổng hợp được sản xuất từ ​​hóa dầu.

Chất kết dính

Trong hỗn hợp sơn, chất kết dính có nhiệm vụ cung cấp độ bám dính, liên kết các chất màu và tạo ra các đặc tính kháng sơn giúp lớp sơn cuối cùng được bền. Có hai loại chất kết dính cụ thể: gốc dầu và gốc latex.

• Chất kết dính gốc dầu: Sơn gốc dầu yêu cầu chất kết dính có các đặc tính tương tự như sơn - trong trường hợp này, chất kết dính bị oxy hóa hoặc khô khi tiếp xúc với không khí, cứng lại cùng với phần còn lại của sơn.
• Chất kết dính trong sơn gốc dầu có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp. Dầu thực vật tự nhiên bao gồm dầu hạt lanh, dầu tung và dầu đậu nành. Ngày nay, rất ít loại sơn chỉ được làm bằng dầu. Thay vào đó, chúng tạo ra trên các loại dầu biến tính được gọi là alkyd. Alkyd được làm từ dầu thực vật và nhựa tổng hợp, alkyd là hợp chất hóa học khô cứng hơn và nhanh khô hơn dầu. Gần như tất cả các loại sơn gốc dầu hiện nay đều có alkyd làm chất kết dính. Sơn lót gỗ gốc dầu bên ngoài thường được sản xuất với sự kết hợp của dầu và alkyd.
• Chất kết dính dựa trên latex: Sơn gốc cao su thực sự không có cao su, đúng hơn là chất kết dính polyme được sử dụng tạo ra một lớp màng trong sơn giống như cao su latex tự nhiên. Hầu hết tất cả các loại sơn nước đều có chất kết dính gốc latex. Khi lớp phủ được thi công, nước bốc hơi khỏi sơn, để lại một lớp màng bột màu và chất kết dính gốc cao su, chúng liên kết với nhau thành một lớp phủ. Một số loại polyme được sử dụng làm chất kết dính trong sơn latex. Hai loại phổ biến nhất là acrylic và vinyl acrylic. Các chất kết dính latex khác bao gồm styrene-acrylic và terpolymer.

Dù chất kết dính được sử dụng là gì, trong thành phần của chúng cũng có hoá chất độc hại

Dung môi

Dung môi là chất lỏng làm ngưng kết các thành phần khác có trong sơn. Sau khi sơn được sơn, dung môi bay hơi, cho phép bột màu và chất kết dính tạo ra một lớp màng sơn. Dung môi là nước hoặc dung dịch hữu cơ. Các dung môi hữu cơ phổ biến nhất có nguồn gốc từ dầu mỏ, được sử dụng trong alkyds và nhựa thông (chất thay thế nhựa thông) được sử dụng làm chất pha loãng sơn và để làm sạch chổi. Các dung môi hữu cơ gốc dầu khác bao gồm ankan (isoparafin), metyl etyl xeton (MEK), rượu mạnh metyl hóa (hỗn hợp metanol và etanol), xylen, toluen và axeton. Các dung môi được sử dụng trong sơn không có nguồn gốc từ dầu mỏ bao gồm dầu cam.

Chất phụ gia

Một loạt các chất thường được thêm vào sơn. Bao gồm:

• Chất diệt khuẩn: Việc bổ sung chất diệt khuẩn vào sơn nhằm mục đích ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn cùng với sự phát triển của nấm và tảo trên lớp phủ sơn. Về bản chất, chất diệt khuẩn là độc hại và việc sử dụng chúng được quản lý chặt chẽ bởi luật pháp Châu Âu, đặc biệt là Chỉ thị về sản phẩm diệt khuẩn (BPD). Sự xuất hiện của chất diệt khuẩn trong sơn là một trong những yếu tố khiến sơn trở nên gây hại cho con người.
• Chất hoạt động bề mặt: Chất hoạt động bề mặt làm giảm sức căng bề mặt của nước, trong sơn cho phép lan truyền dễ dàng hơn. Các chất hoạt động bề mặt thường được sử dụng trong sơn bao gồm alkyl phenol ethoxylate (APE) và perfluorinated.
• Chất làm khô: Chất làm khô đẩy nhanh quá trình khô của sơn gốc dung môi hữu cơ bằng cách xúc tác quá trình oxy hóa. Các chất làm khô phổ biến nhất là kim loại bao gồm Coban, Mangan, Xeri, Zirconium và Canxi. Sự xuất hiện của các chất này khiến những tranh cãi về tác động tiêu cực của sơn với con người trở nên nhiều hơn.

Hiện nay, trên thị trường xuất hiện một số loại sơn khác như: Sơn khô dầu, Sơn khoáng silicat, Sơn Distemper (hay còn gọi là sơn keo Protein), …

Sự xuất hiện của sơn giúp những bức tường thêm đẹp mắt nhưng khí thải nhà máy sơn lại gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng

Như vậy, có thể thấy, trong sơn có chứa rất nhiều chất độc hại. Các chất này không chỉ gây tác động xấu cho người sử dụng khi dung môi (bay hơi sản sinh các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi); bụi sơn (khi sơn khô). Ngay cả trong các quy trình sản xuất, trong khí thải nhà máy sơn cũng chứa đựng lượng lớn hoá chất độc hại, cần được xử lý để bảo vệ môi trường cũng như con người.

Khí thải nhà máy sản xuất sơn sinh ra từ đâu?

Quá trình sản xuất sơn được diễn ra qua các giai đoạn: Tạo hỗn hợp, phân tán sắc tố, pha loãng hỗn hợp và đóng hộp. Trong giai đoạn tạo hỗn hợp, các túi bột màu được kết hợp với dung môi và chất phụ gia. Ở giai đoạn phân tán sắc tố, các hạt vật chất được nghiền nhỏ hơn, đảm bảo khả năng phân tán, giúp màu sắc trong hỗn hợp được đồng đều. Đây là 2 giai đoạn chính tạo thành các hạt bụi trong bầu không khí nhà xưởng. Các hạt bụi này tồn tại dưới kích thước rất nhỏ, do đó, việc lan rộng ra không gian và xâm nhập vào hệ hô hấp của con người là điều dễ thấy.

Dù trong giai đoạn nào của dây truyền sản xuất, các thành phần có trong sơn cũng gây hại cho sức khoẻ con người

Trong cả quá trình sản xuất sơn, hoá chất có trong dung môi, chất phụ gia, bột màu liên tục hiện hữu, chúng nhanh chóng tác động đến con người và môi trường.

Nion Việt Nam cung cấp giải pháp xử lý khí thải ngành công nghiệp sơn toàn diện

Bằng những vấn đề kể trên, sự tác động của khí thải nhà máy sơn đến môi trường và con người là hệ quả tất yếu. Cần có các giải pháp xử lý đồng thời bụi, khí trong nhà xưởng. Máy lọc tĩnh điện được sử dụng kết hợp với ozone để làm sạch bụi, khí trong xưởng sản xuất sơn. Nếu như máy lọc tĩnh điện sử dụng tính chất điện trường để thu giữ các hạt bụi trong không gian thì ozone giúp xử lý mùi, khử trùng. Công nghệ lọc tĩnh điện được chia thành 2 loại, lọc tĩnh điện khô và lọc tĩnh điện ướt. Tại các nhà máy sản xuất sơn, lọc tĩnh điện ướt cần được sử dụng vì dòng khí có chứa dung môi, chất kết dính.

Máy lọc tĩnh điện xử lý 90% bụi trong khí thải nhà máy sơn

Mặc dù, khi máy lọc tĩnh điện hoạt động, ozone được sản sinh như một sản phẩm phụ. Nhưng, với một lượng lớn hoá chất được sử dụng trong ngành công nghiệp sơn, cần có máy ozone công nghiệp nhằm đảm bảo lượng ozone là đủ lớn để làm sạch không gian. Bên cạnh máy lọc tĩnh điện và ozone, tuỳ theo đặc điểm thực tế của nhà xưởng, các phương pháp khác có thể được sử dụng.

Sơ đồ minh hoạ hệ thống xử lý khí thải nhà máy sơn 

Tại Nion Việt Nam, chúng tôi cung cấp đầy đủ các thiết bị: Lọc tĩnh điện và ozone. Với đội ngũ kỹ thuật viên lành nghề, Nion cam kết đưa ra giải pháp tốt nhất cho khách hàng về hiệu quả, hợp lý nhất về tài chính. Các dự án lớn được khảo sát trực tiếp và lên phương án thi công trước khi lắp đặt.